موزه‌های قم؛ دریچه‌ای برای گشت و گذار در تاریخ
تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۳۹۹۸۹۳۵۸
ایسنا/قم وظیفه مهم موزه‌ها انتقال مفاهیم و ارزش‌های گذشتگان ما به نسل آینده است.
شناخت میراث مادی و معنوی جوامع انسانی برای تداوم فرهنگ آنها ارزشمند است و موزه‌ها نقش اساسی در حفظ تداوم فرهنگی و مشخص کردن ارزش‌ها در جوامع انسانی دارند. بنابراین موزه‌ها را نباید صرفا مکانی برای نمایش آثار تاریخی دانست بلکه کارکرد و وظیفه مهم موزه‌ها انتقال مفاهیم و ارزش‌های گذشتگان ما به نسل آینده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در دومین شماره از پرونده خبری سیمای گردشگری قم که با هدف معرفی ظرفیت‌های گردشگری به خیل زائران و مجاورانی که در این استان ساکن هستند دنبال می‌شود، قصد داریم به معرفی موزه‌های قم بپردازیم.
موزه مردم شناسی
خانه‌های تاریخی زند و حاج قلی خان دو مکانی هستند که توسط اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری قم به موزه مردم شناسی تبدیل شدند. فرهنگ، آداب و رسوم اعتقادات نوع پوشش و بینش اجتماعی حاکم بر جامعه قم در اعصار گذشته، مجموعهای از اسباب، اشیا و لوازم زندگی، ابزار کار، لوازم کشاورزی و صنعتی پوشاک و شیوه چینش اشیا در منازل قدیمی قم از جمله بخشهایی است که در موزه مردم شناسی قم به نمایش گذاشته شدند.
خانه تاریخی زند بازمانده اواخر عصر قاجار در دل شهر قم است که معماری اصیل ایرانی را به نمایش در آورده. خانه زند که امروزه به موزه مردم شناسی شهرت دارد در مرکز بافت قدیمی شهر قم محله گذر قلعه در کوچه باریکی واقع شده که در دو طرف این خانه دو تابلوی متفاوت به چشم می‌خورد؛ بر روی یکی سال ثبت ملی خانه یعنی ۱۳۷۷ درج شده و دیگری در نقطه مقابل، سال ثبت خانه را در فهرست آثار ملی ۱۳۷۹ هجری شمسی نشان می‌دهد.
وارد خانه که شوید دو حیاط می‌بینید که مربوط به خانه دو برادر از بازماندگان قاجار با نام‌های حاجی خان و حاج علی هستند که قدمت شان به ۱۳۰ سال قبل یعنی اواخر دوره قاجار باز می‌گردد. مجموعه موزه مردم شناسی قم شامل این دو خانه می‌شود که دارای ۱۴ اتاق، ۳۶ درب و پنجره چوبی از جنس گردو و ون و ۱۴ ستون سنگی است.
این بنا با توجه به مواد و مصالح موجود در منطقه که شامل سنگ، خشت، چوب، آجر و گچ بنا شده که شاخصه معماری عصر قاجار بوده و نشان از مصالحی است که در دل کویر ایران بیش از هر چیز در ساخت و ساز و معماری مورد استفاده قرار می‌گرفته که البته چند باری در طول تاریخ مرمت شده ولی بافت اصیل آن دست نخورده باقی مانده است.
موزه یاقوت کویر
استان قم در زمینه معادن سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی دارای پتانسیل بسیار زیادی است. موزه سنگ شناسی که باید آن را تنها موزه خصوصی سنگ شناسی که در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور ثبت شده است دانست؛ بالغ بر ۱۱۰۰ قطعه سنگ قیمتی از ۸۰ نوع کانی معدنی نمایش داده شده و بازدید از آن در طول سال برای همه آزاد و رایگان است و هدف شناساندن ظرفیت‌های معادن ایران به مردم، دانشگاهیان و بازاریان است.
کیفیت عقیق قم نیم درجه از عقیق یمن بالاتر است و شامل رنگهای زیادی چون زرد، قرمز، کبود، سفید دودی و حدید است که بسیار زیبا و بی نظیر هستند. یاقوت کویر، زنجیره‌ی کاملی دارد. از استخراج معدن و حتی گاهی اکتشاف گرفته تا تبدیل و نشستن یک تکه سنگ کوچک بر انگشتر.
علاوه بر موزه کارگاه تولید سنگ‌های واقعی و غیر تقلبی در سه سالن مستقر است. ساخت رکاب انگشتر و سایر وسایل زینتی از جنس نقره اعلاء، انواع نگین در اندازه‌های مختلف، گردنبند، دستبند، مجسمه و انجام تراش فست که در مقایسه با تراش معمولی دقت بیشتری دارد و با آن می‌توان زوایای ظریفی روی سنگ‌های زینتی ایجاد کرد. موزه یاقوت کویر در خیابان توحید، میدان شهید امینی بیات، بلوار شاهد، کوچه ۹ پلاک ۱۶ واقع است.
موزه آستانه مقدسه حضرت معصومه(س)
این موزه در میدان آستانه در جوار مدرسه فیضیه قرار دارد. ساختمان کنونی موزه متعلق به سال ۱۳۶۱ است اما خود موزه در آبان ۱۳۱۴ شمسی تاسیس شد و از قدیمی ترین و متنوع ترین موزه‌های کشور محسوب می‌شود. وجود آثار نفیس از دوره‌های تاریخی به ویژه، صفویه، قاجاریه، تیموریان و هزاره‌های اول و دوم قبل از میلاد ارزش خاصی به این موزه بخشیده است.
قرآن‌های نفیس منصوب به ائمه اطهار، مسکوکات ادوار اسلامی و پیش از اسلام، انواع کاشی‌های زرین فام، قالی‌های دستباف و پارچه بافی، آثار حجاری و سنگ‌های تزئینی، آثار فلزکاری و ظروف چینی تنوع خاصی در این موزه ایجاد کرده است.
اما از نفیس‌ترین آثار موزه که اهمیت زیادی به آن بخشیده وجود قرآنی منصوب به خط امام رضا(ع) است که نوشته شده بر پوست آهو با جلد چرم و تزیین شده با آب طلا، به یادگار مانده از سال ۷۳ ه.ق است.
از دیگر آثار دیدنی موزه، ظروف سفالی به جای مانده از هزاره اول و دوم قبل از میلاد مسیح است که توجه بسیاری از توریست‌های خارجی را به خود معطوف داشته است.
عطردان، ظروف دارویی به شکل تنگ‌های کوتاه با لوله‌های باریک و نقوش ساده گیاهی و هندسی که میزان استفاده از دارو را مشخص می‌کرده و سرمه دان که از تپه سیلک کاشان و یا آذربایجان به این موزه رسیده، نوع خاکستری این سفال‌ها مورد توجه باستان شناسان است.
درهای بسیار زیبا از جنس نقره و طلا که اغلب از دوره قاجاریه به جا مانده و از سوی پادشاهان قاجار بر رواق‌های حرم نصب شده که عدد آن به هشت باب می‌رسد؛ یکی از آنها در ضریح است که تماما از طلا بوده و سه سال قبل با تعویض ضریح به موزه انتقال یافته است.
کتیبه‌هایی مزین به آیات شفای بیماران متعلق به دارالشفاء، مدرسه فیضیه و کاشی‌های مقبره امامزاده علی‌بن جعفر(ع) از نوادگان امام موسی کاظم(ع) مربوط به ۷۰۰ سال قبل نیز در این موزه مشاهده می‌شود.
ظرف کشکولی آب از سنگ مرمر، تابلوهایی از قالیچه‌های اهدایی از دوره قاجار در قالب سجاده مزین به آیات قرآنی، ساعت پاندولی ساخت فرانسه از دوره قاجار، لوازم و لباس بزم و جنگ حسینقلی خان برادر فتحعلی شاه از دیگر آثار به جای مانده است.
چهاربلور «بارفَتَن» به رنگ صورتی، نقاشی شمایل شاهان ایرانی از دوره‌های زندیه، افشاریه، صفویه و قاجاریه، شمایل ائمه در کنار حروف ابجد و صفحات طلسم، گلدان‌هایی با طرح‌های مختلف از کشورهای فرانسه، انگلیس و ایران از دیگر دیدنی‌های موزه آستانه است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: قم سازمان میراث فرهنگی موزه مردم شناسي حضرت معصومه س نوروز ۱۴۰۳ استانی اجتماعی نوروز استانی اقتصادی موزه مردم شناسی دوره قاجار موزه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۸۹۳۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نخستین موزه برق و روشنایی تبریز راه‌اندازی می‌شود
ایسنا/آذربایجان شرقی مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تبریز گفت: همزمان با ۱۲۲ سالگی برق در تبریز نخستین موزه برق و روشنایی تبریز با همکاری مجموعه‌دار و تاریخ‌شناس بزرگ تبریز رضا سرابی اقدم و توسط شرکت توزیع نیروی برق تبریز راه‌اندازی خواهد شد.
اکبر فرج نیا در آیین تجلیل از پیشکسوتان صنعت برق تبریز با بیان اینکه توزیع نیروی برق تبریز همچون خانواده، صمیمی و همدل است، اظهار کرد: صنعت برق آذربایجان از نظر دانش و عمل مثال‌زدنی بوده و سخت‌ترین مشکلات با تلاش و همت کارکنان به نتیجه مطلوبی رسیده است.
وی افزود: خدمت در صنعت برق افتخار بزرگی است و دلیل این افتخار نیز حضور پیشکسوتانی است که طی سال‌ها چراغ راهی برای این صنعت بوده‌اند و در کنار آنها درس زندگی آموخته‌ایم.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تبریز با اشاره به لزوم بهره‌مندی از تجربیات پیشکسوتان برق در سطح ملی، اضافه کرد: خاطرات و تجربیات پیشکسوتان صنعت برق باید در قالب تاریخ شفاهی و انتقال دانش، ثبت و به نسل‌های حاضر و آینده منتقل شود.
وی با اشاره به تأسیس اولین کارخانه برق تبریز به سال ۱۲۸۱ توسط قاسم خان والی، ادامه داد: با توجه به قدمت تاریخی برق و روشنایی در تبریز، اولین موزه روشنایی تبریز با همکاری مجموعه‌دار و تاریخ‌شناس بزرگ تبریز آقای رضا سرابی توسط شرکت برق تبریز راه‌اندازی خواهد شد.
در ادامه این نشست رضا سرابی مجسمه‌ساز و موزه‌دار، محقق و تاریخ‌پژوه تبریزی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌ها اصلی من ایجاد موزه برق و روشنایی تبریز بود، گفت: در گذشته که تولید برق به شکل امروزی وجود نداشت، برخی کارخانه‌های بخش خصوصی عهده‌دار تأمین برق بودند که آثاری از آن دوران باقی‌مانده است.
وی با بیان اینکه در حدود ۵۰۰ نوع وسایل و لوازم روشنایی از چهار هزار سال پیش جمع‌آوری و تعدادی از آنها در موزه شهرداری تبریز به نمایش گذاشته شده است، گفت: در نخستین سال‌های ورود برق به ایران فقط در منازل رجال، برق وجود داشت و تصویر شاهان قاجار بر روی لامپ‌های سفارشی آن زمان نقش بسته شده که این نوع لامپ‌ها منحصر به‌فرد بوده و حتی در موزه برق تهران نیز وجود ندارد و ان‌شاءالله در موزه روشنایی تبریز به نمایش گذاشته خواهد شد.
سرابی با اشاره به لزوم ثبت خاطرات پیشکسوتان به‌عنوان تاریخ شفاهی، ادامه داد: امروزه موزه‌ها به سمت تاریخ شفاهی پیش می‌روند و این موضوع از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
محقق و تاریخ‌پژوه تبریزی افزود: آثار به‌جای مانده از گذشتگان قابل ارزش‌گذاری مالی نیست چرا که متعلق به همه مردم و نسل‌های آینده این شهر است و نسل‌های آینده باید با تاریخ و سختی‌های برق آشنا شوند.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق تبریز، طی این مراسم قبض برقی که متعلق به ۱۱۸ سال پیش یعنی مربوط به دوره قاجاریه و پس از دوران جنگ مشروطه بوده توسط رضا سرابی مجسمه‌ساز و موزه‌دار، محقق و تاریخ‌پژوه تبریزی به مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق تبریز به عنوان نخستین اثر موزه برق و روشنایی تبریز اهدا شد.
انتهای پیام
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است